tarihte sözlük • tarihin derinlikleri
çocuk yaşta evlendirilen kadın sultanlardan 1. ahmet in kızı ayşe sultan

* osmanlı sarayının kadın sultanlarından sultan 1. Ahmet'in kızı ayşe sultan çok küçük yaşlarından itibaren evlendirilmişti. ayşe sultan, yedi yaşından itibaren altı vezirle evlendirilmişti. bu izdivaçlar, onun rızası ile olmamış, saltanat makamının itiraz kabul etmez iradesiyle olmuştu.

* ayşe sultan, 1. ahmet ile çok muhtemeldir ki kösemvalde ünvanı ile meşhur mahpeyker sultan’nın kızıdır. takriben 1605’de doğan bu sultan'ın bugüne kadar kısa da olsa tam bir biyografisi yapılmamıştır. ayşe sultan, daha altı, yedi yaşındayken, 1611 de sadrazam nasuh paşa'ya nikâh edildi. bir yıl sonra da düğünleri yapıldı. sultan, paşanın sarayına nakledilmiş; fakat zifaf, saray âdeti gereğince çocuğun büluğa ermesine talik olunmuştu. nasuh paşa'nın ikbali ancak üç yıl sürdü. 1614’de paşa boğdurularak öldürüldü. ayşe sultan artık hakiki izdivaç çağına girmiş bulunuyordu

* 1622’de 2. osman'ın iradesi ile van hafız paşa'ya namzet gösterildi. hafız paşa’da 1632’de vukua gelen bir ayaklanmada kendini kahramanca müdafaa ederek şehit düştü. ayşe sultan, o çocukluk hatırasından karşılaştığı bu ilk felaket için, resmi bir matem bile tutmaya vakit bulmadan hemen bir ay zarfında evlenmeye mecbur tutuldu

* bu sefer zamanın güvenilir vezirlerinden diyarbekir valisi murtaza paşa damatlık şerefine layık görülmüştü. murtaza paşa'da hastalıklı bir zattı. 1635’de i̇stanbul'a gelmesine müsaade edilerek zifafları yapıldı. mamafih, müşterek hayatları pek kısa sürdü. murtaza paşa, 1636 revan harbi’nde yaralanarak öldü.

* 1639’da ayşe sultan’ı halep ve şam valiliklerinde bulunmuş olan ahmet paşa'nın zevcesi olarak görüyoruz. ahmet paşa'da 1644 yılında ölmüştür.

* otuz yıl içinde dördüncü defa dul kalmış olan ayşe sultan, 1645’te adana valiliği'nden vezirliğe yükseltilen hezargırat’lı voynuk ahmet paşa'ya nikâh edildi. ahmet paşa bu izdivaç sayesinde terakki ederek 1648’de kaptan paşa oldu, 1649’da girit'e gönderildi. suda kalesini teshire çalışırken bir top güllesinin isabeti ile şehit düştü

* ayşe sultan'ın kesin ölüm tarihini tespit edememek ile beraber, 1656’dan sonra kaynaklarda adına tesadüf edilmediğinden, yaşamadığı düşünülebiliriz.

kaynakça: adnan giz, ‘’ayşe sultan’’, tarih dünyası, 7, i̇stanbul, 1950, 283.
yer altından hızlı ulaşım sağlayan raylı ulaşım dünya üzerindeki ilk metro londra'ya 1863 te açılmıştır ikinci metro ise 1875 yılında istanbul'a açılmıştır karaköy-beyoğlu arasında tarihi tüneldir
1512-1520 arasında 8 yıl saltanat sürmüş osmanlı padişahıdır. mısır fethinin ardından osmanlının hazine odası dolup taşmıştır ve yavuz sultan selim'den sonra hiç bir padişah osmanlı hazinesini onun kadar dolduramamıştır.
bundan 29 yıl önce tam bugün yaşanmış 11 temmuz bosna soykırımı hakkında ne düşünüyorsunuz?
sansargiller ailesinin bir üyesi. gelinciklere oldukça benzer. topluluk halinde yaşamaya alışkın hayvanlar. oldukça hareketliler.
işgal etmenin çok zor olduğu; saatleri, çikolataları, atom çarpıştırıcıları ve mor inekleri ile meşhur ülke
destansı tarihi ve harika askerleri, ordusu ile gelecekte dünyanın süpergücü olacağına inandığım ülke.
george orwell kitapların ileride kimilerince yasaklanabileceğinden korkuyordu; aldous huxley ise, kitapları yasaklamanın anlamsızlaşacağından, çünkü ileride kimsenin kitap okumakla ilgilenmeyeceğinden…

orwell kimilerinin bizi bilgiden mahrum edebileceğinden korkuyordu; huxley ise, bize çok fazla şey sunulacağından ve bunun sonucunda da hareketsizliğe ve bencilliğe itileceğimizden…

orwell gerçeklerin bizden titizlikle gizleneceğinden korkuyordu. huxley, bilginin devasa bir anlamsızlıklar denizi içerisinde kaybolacağından…

orwell tutsak bir kültüre evrileceğimizden korkuyordu; huxley ise saçma sapan şeylerle uğraşmayı rutin edinmiş, ehemmiyetsiz bir kültüre evrileceğimizden… huxley’nin “cesur yeni dünya” eserinin gözden geçirilmiş baskısında da belirttiği gibi, zorbalığa ve diktatörlüğe karşı çıkan sivil özgürlük hareketi temsilcilerinin hesaba katmayı unuttukları bir şey vardı: i̇nsanoğlunun sınırsız dalgınlığı ve eğlenceye düşkünlüğü.

1984”te, insanlar acıdan ve cezadan kaçınma; “cesur yeni dünya”da ise keyfe ve hazza yönelme dürtüleri sayesinde kontrol ediliyorlardı.

kısaca, orwell nefret ettiğimiz şeylerin bizi mahvedeceğinden korkuyordu; huxley ise sevdiğimiz şeylerin bizi yıkıma götüreceğinden…

alıntı
recaizade mahmud ekrem tarafından yazılmış ve türk edebiyatında ilk realist roman olması dışında bir özelliği bulunmayan, her okumak istediğimde sıkıntıdan patlatan kitap.
genç osman ya da 2. osman, 16. osmanlı padişahı ve 95. islam halifesidir. henüz 13 yaşında iken tahta çıktı.
tahta çıkınca ilk iş olarak çıkan tahtanın yerine taktırılmasını emrettiği rivayet edilir (*)
sözlükte “bir şeyin şiddetini kaybedip gevşemesi ve zayıflaması”, “zaaf, gevşeme, gücünü ve tesirini kaybetme” gibi anlamlara gelir. herhangi bir devletin hükümetsiz, hükümdarsız kaldığı manada kullanılan bir sözcüktür. tarihimizde en güzel örneği ankara savaşı'nda timur'a yenilen osmanlı'nın 11 sene fetret devrine girmesidir.
1901 - kraliçe victoria'nın cenaze töreni gerçekleştirildi

1914 - i̇stanbul'da elektrikli tramvay i̇şletmesi açıldı.

1922 - james joyce'un en önemli eseri olan ulysses yayımlandı. (bkz:ulysses)

1935 - i̇lk yalan makinesi, leonarde keeler tarafından denendi.

1938 - bursa merinos fabrikası, atatürk tarafından törenle açıldı.
tarihtesözlük yazarlarına bir soru soralım: neden tarih öğreniyorsunuz?
maalesef birçok kişi tarihi okulda anlatıldığı kadarıyla bilse de çeşitli amaçlarla ya da sadece eğlenmek için tarih öğrenen insanlar var. peki siz neden tarih öğreniyorsunuz?
1880 - thomas edison, elektrik ampulünün patentini aldı

1948 - teyp satışa çıktı.

1967 - apollo-1 uzay aracı, kennedy uzay merkezinde test edildiği sırada yandı: astronotlar gus grissom, edward higgins white ve roger chaffee hayatlarını kaybetti.

1937 - cenevre'de milletler cemiyeti toplantısında hatay'ın bağımsızlığı kabul edildi.

1973 - abd ve vietnam ateşkes anlaşması imzaladı.